Οι ΗΠΑ, παρά τα διπλά τους ελλείμματα κατάφεραν όχι μόνον να ανταποκριθούν στην τρομοκρατική επίθεση της 11/09/2001 επεμβαίνοντας στρατιωτικά στη Μέση Ανατολή το 2003, αλλά και να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες (ως ποσοστό του ΑΕΠ) εν μέσω της κρίσης του 2007/8, παρά τις περαιτέρω απώλειές τους λόγω της κρίσης, και σε ποσοστό μεγαλύτερο των εταίρων τους
(τουλάχιστον μέχρι το 2009).

Επομένως, πώς οι ΗΠΑ χρηματοδότησαν τις αυξημένες στρατιωτικές τους δαπάνες και επιχειρήσεις;

Ο βασικός λόγος που εξηγεί την εξεύρεση πρόσθετων πόρων είναι ο ρόλος του δολαρίου ως διεθνούς αποθεματικού νομίσματος που επιτρέπει σε χώρες πλεονασματικές στο Ισοζύγια Τρεχουσών Συναλλαγών τους να συσσωρεύουν (και) ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου.

Ορισμένοι ακαδημαϊκοί και άλλοι διαμορφωτές οικονομικής και διεθνούς πολιτικής είδαν στις παγκόσμιες ανισορροπίες μία βασική (ριζική) αιτία της πρόσφατης χρηματοπιστωτικής κρίσης. Το βασικό τους επιχείρημα σχετίζεται με τη συσσώρευση συναλλαγματικών αποθεμάτων εκ μέρους της Κίνας και το πλεόνασμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών της, ότι δηλ. τροφοδότησαν τις αγορές των ΗΠΑ με υπερβάλλουσα ρευστότητα.

Το συμπέρασμα του παρόντος κείμενου είναι ότι η συμβολή των παγκόσμιων μακροοικονομικών ανισορροπιών (ιδιαιτέρα μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας) είναι τελικά προς όφελος της «σκληρής ισχύος» των ΗΠΑ.

Η θέση αυτή έρχεται σε αντίθεση με το «προφανές» προγενέστερο λογικό συμπέρασμα, ότι τα ελλείμματα που προκαλούν οι ανισορροπίες θα επηρεάσουν τις αμυντικές δαπάνες, άρα και τις αμυντικές ικανότητες των ΗΠΑ, προς όφελος των νέων ανερχομένων (και πλεονασματικών) δυνάμεων. Υπό αυτό το πρίσμα, θα έπρεπε οι ανερχόμενες αναθεωρητικές δυνάμεις του status quo (πχ Κίνα) να επιδιώκουν την συνέχιση των ανισορροπιών ώστε να επιτύχουν την παγκόσμια ανακατανομή ισχύος σε βάρος των ΗΠΑ. Αντίθετα, στο παρόν κείμενο φαίνεται ότι οι παγκόσμιες ανισορροπίες εξυπηρετούν τελικά τις ΗΠΑ.

Η θέση αυτή δικαιολογείται όταν συνεξετάζεται η παράμετρος της αύξησης της «σκληρής ισχύος» σε περιβάλλον έντονων ελλειμμάτων που πυροδοτούν οι παγκόσμιες μακροοικονομικές ανισορροπίες. Με άλλα λόγια, η διαφορά οφείλεται ότι, πριν η θεώρηση ήταν μόνο οικονομική, ενώ τώρα συνεξετάσθηκε η παράμετρος της ‘σκληρής ισχύος’.

Έτσι, με μία ως επί το πλείστον οικονομική θεώρηση ή έστω γεωοικονομική, η άνοδος της Κίνας φάνηκε να δικαιολογεί ρεαλιστικές ανησυχίες ενός (γενικότερα) επικείμενου ανταγωνισμού ΗΠΑ - Κίνας. Αντίθετα, φωτίζοντας την πηγή των ανεξάντλητων πόρων των αμερικανικών στρατιωτικών δαπανών, οι ανησυχίες ενός σινο-αμερικανικού ευρύτερου ανταγωνισμού μετριάζονται, επειδή οι παγκόσμιες ανισορροπίες δημιουργούν τη βάση πάνω στην οποία θεμελιώνεται η συμπληρωματικότητα των συμφερόντων ΗΠΑ - Κίνας.

Κατεβάστε ΕΔΩ! και διαβάστε την ενδιαφέρουσα μελέτη της Δρ Ισμήνης Πάττα.