Η όλη συζήτηση περί «εξόδου από τα μνημόνια», «εισόδου της χώρας σε αναπτυξιακή τροχιά», «αύξησης του ΑΕΠ» και γενικώτερα απεγκλωβισμού της ελληνικής οικονομίας από την βαρειά ύφεση, επανέρχεται διαρκώς σε μία λέξη: ξένες επενδύσεις.
Η λέξη αυτή λειτουργεί ως πανάκεια και έχει προσλάβει διαστάσεις σωτηριολογίας. Εκπέμπεται από επίσημα χείλη, έγκριτα μέσα ενημέρωσης και κομματικούς εκπροσώπους. Πέφτει ως ύστατο επιχείρημα σε καφενεία και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, περιφέρεται σε τηλεοπτικές εκπομπές ως κεντρικό στοιχείο στον λόγο «κομμένων κεφαλών» με περισπούδαστον ύφος. Η Ελλάδα θα σωθεί όταν έρθει το ιππικό, δηλαδή οι ξένοι επενδυτές, των οποίων κανείς δεν γνωρίζει διεύθυνση και τηλέφωνο.
Απορεί κανείς που τόσοι έγκριτοι οικονομολόγοι, πανεπιστημιακοί, αρθρογράφοι κλπ., με μάστερς και διδακτορικά, δεν συνειδητοποιούν την πολύ γνωστή, απλή και ιστορικά τεκμηριωμένη αλήθεια: καμμία μα καμμία χώρα στην παγκόσμια οικονομική ιστορία δεν αναπτύχθηκε με μαζική εισέλευση ξένων επενδύσεων. Όλες οι οικονομικά ισχυρές χώρες αναπτύχθηκαν αρχικώς με ίδια κεφάλαια, είτε ιδιωτικά είτε κρατικά. Είτε με πρωτογενή συσσώρευση κεφαλαίου είτε με δημόσιες επενδύσεις. Συνήθως με μείγμα και των δύο. Ξένοι επενδυτές ασφαλώς κινούνται στην διεθνή αγορά, αλλά σε οικονομίες που είναι ήδη ώριμες και έτοιμες να τους δεχθούν.
Ήδη από την εποχή της δικτατορίας στην Ελλάδα αναπτύχθηκε μία σωτηριολογική παραφιλολογία περί ξένων επενδυτών, δίκην «θείου από το Αμέρικα». Ακόμα και επί ΠΑΣΟΚ, που υποτίθεται ότι κατήγγελε το «ξένο κεφάλαιο». Ελληνοαμερικανοί μεγιστάνες όπως ο Πάππας ή ο Σπάνος θα έρχονταν να σκορπίσουν απλόχερα τα δισεκατομμύριά τους στην φτωχή Ελλάδα.
Στην πραγματικότητα, όμως, οι ξένες επενδύσεις στην χώρα μας ήταν, ανάλογα με την εποχή, από περιστασιακές έως ανύπαρκτες. Η οικονομική ανάπτυξη ήταν προϊόν είτε μεγάλων κρατικών έργων (πχ. ΔΕΗ) είτε της ιδιωτικής πρωτοβουλίας που βασίστηκε σε κρατική χρηματοδότηση (πχ. ΕΤΒΑ). Η εκβιομηχάνιση μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο βασίστηκε στην παροχή ρευστότητας από κρατικές και σε πολύ μικρότερο βαθμό ιδιωτικές τράπεζες.
Ας έρθουμε στο σήμερα. Πιστεύει κανείς πραγματικά ότι μερικοί ξένοι επενδυτές είναι σε θέση να διασώσουν την ελληνική οικονομία; Πόσες θέσεις εργασίας μπορεί να δημιουργήσει μία ξένη επένδυση; Διακόσιες; Δύο χιλιάδες; Εδώ υπάρχουν εκατομμύρια άνεργοι που αναζητούν εργασία. Για την έξοδο της χώρας από την ύφεση απαιτείται μαζική, καθολική ανάπτυξη, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνον με την ανασυγκρότηση της κατεστραμμένης γεωργίας, βιοτεχνίας και βιομηχανίας. Αυτά απαιτούν πλέγμα φορολογικών, χρηματοδοτικών και διοικητικών εργαλείων, που σήμερα απουσιάζουν παντελώς.
Απαιτούνται επίσης: λειτουργικό δικαστικό σύστημα αποτελεσματική και αδιάφθορη δημόσια διοίκηση, υψηλού επιπέδου εκπαιδευτικό σύστημα, κουλτούρα δημιουργικότητας και καινοτομίας. Και το κυριώτερο: μία ριζική πολιτική μεταρρύθμιση, αλλαγή εκ βάθρων των προσώπων και των κομμάτων που κυβερνούν επί μισόν αιώνα αυτήν την ταλαίπωρη χώρα και την έχουν οδηγήσει στα πρόθυρα του αφανισμού της.
*Μελέτης Η. Μελετόπουλος Διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Παν/μιου της Γενεύης